Total diz protezi ameliyatları, aşınmış olan eklem ve yüzlerinin, metal ve poleietilenden imal edilmekte olan, ağrısız eklem hareketi için tasarlanmış özel parçalar ile kaplanarak yapay bir eklemin oluşturulduğu işlemdir. 1968 yılında ilk defa uygulanmış olan diz protezi, kullanılan maddeler ve tasarım alanındaki ilerlemeler sayesinde geliştirilerek günümüzde çok daha başarılı bir tedavi yöntemi olmuştur.
İçindekiler
Dinlenme, ilaç ve fizik tedavisi gibi yöntemlerin, baston kullanımı ve eklem içi enjeksiyon gibi tedavilerin uygulanmasına rağmen diz ağrısı kontrol edilemeyen kişilere uygulanmaktadır. Yürüme ya da merdiven çıkma gibi günlük faaliyetleri yerine getirmekte zorlanan, eklem kıkırdağı hasar gören kişiler için oldukça uygun bir yöntemdir. Hastalar genelde 60 ile 80 yaş arasındadır fakat nadiren daha genç yaşlara da uygulanabilmektedir.
Kireçlenme ve kıkırdak kaybına bağlı olarak diz eklemleri arasındaki teması engelleyen koruyucu yapı ortadan kalktığında birbirlerine sürtünmeye bağlı olarak aşınmaya başlamaktadır. Aşınma ise hastanın ciddi anlamda diz ağrısı çekmesine ve rahat hareket edememesine neden olmaktadır. Zaman içerisinde diz eklem bütünlüğünde bozulma yaşanmaktadır. Böyle bir durum ise yalnızca cerrahi yöntemler ile düzeltilebilmektedir. Bu nedenle diz protezi ameliyatı gerçekleştirilmektedir.
Total Diz Protezi Ameliyatı Nedir?
Total Diz Protezi Ameliyatı Nedir? Bu operasyon çeşitli hastalıklar ile ya da yaralanmalar nedeniyle hasar görmüş diz eklemlerinin yerine yapay eklemlerin yerleştirilmesi işlemi olarak tanımlanmaktadır. Total Diz Protezi Operasyonu ile birlikte ilaç ve fizik tedavi gibi diğer tedavi yöntemlerinin etkili olmadığı, ciddi ağrısı olan ya da ağır diz yaralanması geçiren kişiler uygun görülen bir yöntemdir.
Ortopedi doktoru tarafından uygulanan total diz protezi ameliyatlarında hastaların hareket kabiliyetleri büyük oranda iyileşme göstermektedir. Hastanın yaşına, kemik yapısına uygun olan uzun ömürlü protez eklemler tercih edilmektedir. Bağlayıcı bir tedavi yöntemidir ve bir kez yapıldıktan sonra geri dönüşü yoktur. Hemen her yaştan bireye uygulanan bir işlemdir.
Total Diz Protezi Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Total Diz Protezi Ameliyatı Nasıl Yapılır? Belden bölgesl anestez i ile gerçekleştirilen bir ameliyattır. Fakat bazen genel anestezi altında da uygulanabilmektedir. Ortalama 1 ile 2 saat sürmektedir. Diz bölgesinde bir kesi açılmakta ve ardından diz ekleminin hasarlı yüzeyleri çıkarılmaktadır. Bu kısım ise protez ile kaplanmaktadır. Kilo sorunu yaşamayan genç ve sağlıklı bir kişiye daha küçük bir kesi açılarak işlem yapılabilmektedir. Böylelikle kas ve tendonlara daha az zarar verilmektedir.
Yapay diz protezinin en sık rastlanan türü çimentolu protezdir. Kemik ile protezi birbirine bağlayan bir yapıdadır ve nadiren kırılma meydana gelmektedir. Çimentosuz olan protezlerde ise implantları kemiğe sabitlemek için vida sistemleri mevcuttur. Yük altında ise çimentolu proteze oranla daha dayanıksızdır.
Total Diz Protezi Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
Total diz protezi sonrası dikkat edilmesi gerekenler arasında bazı maddeler bulunmaktadır. Öncelikle diz protezi ameliyatı sonrasında hasta bir gün içerisinde ayağa kalkabilmektedir. Fakat ilk kalkışında mutlaka yardım alması gerekmektedir. Bundan dolayı koltuk değneklerine veya bastona ihtiyaç duyabilmektedir. Dizin esnekliğinde büyük bir iyileşme gerçekleşmesi için bir ay geçmesi gerekmektedir. Bu dönemden sonra daha az ağrı hissedilebilmektedir.
Dizi sık hareket ettirmek ve kasların güçlenmesini sağlamak oldukça önemli bir noktadır. Dizin güçlenmesi için bir egzersiz programının oluşturulmadı önerilmektedir. Bu sürecin ne kadar devam edeceği ise hastadan hastaya değişim gösterebilen bir durumdur. Aynı zamanda şişliğin azaltılması için ayağın yukarıda tutulması ya da bölgeye buz konulması önerilenler arasında yer almaktadır. Her ameliyattan olduğu gibi bu ameliyatta da bazı riskler bulunmaktadır fakat nadiren oluşmaktadır.
Total Diz Protezi Kimin İçin Uygundur ?
İstirahat, ilaçlar, fizik tedavi yöntemleri, baston kullanımı ve eklem içi enjeksiyonlar gibi tedavi yöntemleri uygulanmış olmasına rağmen diz ağrıları kontrol edilemeyen; yürüme, merdiven çıkma gibi günlük yaşam aktiviteleri ileri derecede kısıtlanmış ve eklem kıkırdağında ileri harabiyet olan hastalarda total diz protezi uygundur. Hastanın 60-80 yaşları arasında olması tercih edilir, ancak romatoid artrit ve osteonekroz gibi bazı özel durumlarda daha erken yaşlarda da protez yapılabilir.
Total Diz Protezi Nasıl Yapılır ?
Uygun anestezi yapıldıktan sonra, dizin önünden yapılan bir kesi ile diz eklemine ulaşılır. Eklemi oluşturan üç kemiğin (femur, tibia ve patella) birbirlerine temas eden yüzlerindeki aşınmış kıkırdak dokusu, ince bir kemik tabakası ile birlikte kesilerek çıkartılır, sonra uygun boyutlarda seçilen protez parçaları, kemik çimentosu (polimetil metakrilat) adı verilen bir dolgu maddesi kullanılarak, hazırlanan kemik yüzeylere tutturulur.
Böylece eklem yüzleri, metal ve plastikten yapılmış parçalarla yeniden kaplanmış olur. Ameliyat 1-2 saat arasında sürer. Ameliyat sonrası ağrı kontrolü için sıklıkla epidural (belden yerleştirilen) veya damar yoluyla ilaç veren ağrı pompaları kullanılır. Ertesi gün diz hareketlerine başlanır ve yardımla ayağa kalkılır. Oda ve koridor içinde rahat yürüyebilir hale geldiğinde hasta taburcu olur (genellikle 15 gün).
Total diz protezi yapılan hastaların %90'ından fazlasında diz ağrılarında belirgin bir azalma ve yürüme/merdiven inip çıkma gibi günlük yaşam aktivitelerini yapmada belirgin bir iyileşme elde edilir. Diz ağrısının belirgin olarak düzelmesi ve bağımsız sokağa çıkmak, her hasta için farklı olmakla birlikte 4 ila 8 hafta arasındadır. Protez sonrası koşma, sıçrama gerektiren sporlar ve ağır işlerin yapılması uygun değildir, bu tip aktiviteler protezin ömrünü kısaltacaktır. Araba kullanmakta bir mahsur yoktur.
Cerrahiden önce bacağınızda var olan eğrilik ve şekil bozuklukları da ameliyat sırasında düzeltilir, bu protezin ömrünü uzatacaktır. Ancak özellikle kilolu hastalarda, bu hareket açıklığı daha azdır. Ortalama hareket açıklığı 115 derece civarındadır, bu nedenle protez sonrası yere tam çömelmek veya namaz kılmak sıklıkla mümkün değildir. Son yıllarda, diz hareket açıklığını artıran teknikler ve tasarımlar uygulanıyor olsa da, hastaların ayaklarını altlarına alıp oturmaları protezin uzun süreli sağ kalımı açısından sakıncalı olabilir.
Total diz protezini oluşturan metal ve plastik parçalar, hareket sırasında ortaya çıkan sürtünmeye bağlı olarak zaman içinde aşınır. Aşınma ile ortaya çıkan ve gözle görülmeyecek kadar küçük metal ve plastik parçalarına karşı vücudun cevabı ile protezler tutunduğu kemikten ayrılıp gevşeyebilir. Uygun cerrahi teknik ve modern protez tasarımları kullanılarak yapılan diz protezlerinin ömrü günümüzde 15-20 yıla kadar uzamıştır. Gevşeyen protezler, çoğu hastada ikinci bir ameliyat ile çıkartılıp yeniden protez yerleştirilebilir, ancak ikinci protezin ömrü, ilki kadar uzun değildir.
